Eğer dünyada bir şey kazanırsanız onunla gururlanmayınız. O şeyin esasını daima adalet ve insaf dairesinde korumaya özen gösteriniz ki sonsuza dek kalıcı olsun. (s. 16)
İnsanları eşit görmeyenler insanlığın değerini takdir edemeyenlerdir. (s. 17)
İslami ilerlemenin temel şartları kardeşlik hissiyle birbirine maddi, manevi yardımda bulunmak ve birbirinin eksiklerini tamamlayarak kendilerini ilerleme yoluna yöneltmek gibi takdire şayan bir kardeşlik esasına dayanır. (s. 17)
Kendi kendime diyordum ki:
“Cenabıhakk'ın insanlara en büyük ihsanlarından biri de cömertçe vermiş olduğu rızkı sevinçle karşılayarak şükran hakkını yerine getirmek hissidir. Hayatın lezzetini sağlayan yegâne şey lezzetle yemek yemektir.
Halbuki biz yediğimiz yemeklere hürmet etmediğimiz ve onların şükran hakkını yerine getirmediğimizden dolayı geçim yollarımız daralmıştır. Yemeklerimizde tat tuz kalmamıştır. Yemek esnasında biz hiçbir sevinç göstermeyiz. Hemen bir an evvel yemeğimizi yiyip kalkmak isteriz. Bizim o halimizi, bu insanların da şu hallerini görüp de hayret etmemek mümkün müdür?” (s 47)
Rüyada Terakki ve Medeniyet-i İslamiyeyi Rüyet
Molla Davutzade Mustafa Nazım Erzurumi
Kitaba dair bir inceleme yazısı: https://oggito.com/icerikler/mustafa-nazim-in-ruyasi/68945
* * *
Geçtiğimiz ay "Teknoloji ve Kültür Okumaları"nda Osmanlı'nın son döneminde yaşayan bir mucit Mustafa Nazım'ın Rüyada Terakki isimli ütopyasını okuyup tahlil etmiştik. Kitapta yer alan icatları yapay zekaya çizdirince aşağıdaki gibi bir tablo oluştu.
1. Elbise gibi vücuda giyildikten sonra iki tarafındaki aletleri kuş kanatları gibi açılarak göğüs tarafından elle hareket ettirilir ettirilmez hemen yelpazelenerek yükselen, hava katmanlarına çarpa çarpa havaya yükselen ve yine yan taraflarındaki balık kanadı gibi olan aletleri de yukarıdan aşağıya doğru hareket ettirilerek havada istenildiği tarafa yönlendirilen uçma makineleri.
2. Su ve hava basıncıyla sürekli işleyen masrafsız motorlar. Bu motorlar her türlü makinelerde kullanıldığı gibi hatta bütün gemilerde de kullanılarak bugün bütün makineler ve gemiler bu sayede ateşsiz ve yelkensiz olarak işlemektedir.
3. Beş bin metre yüksekliğindeki hava katmanına yansıtılan parlak ve siyah bir levhanın yeryüzünde kapsayabildiği bölgenin resmini alarak yerdeki yine siyah ve parlak bir levhaya yansıtarak elli bin kilometrekare içerisindeki her şeyi görmek aleti.
4. Saf çeliği eritip sıvı haline getiren ve irice temiz bir havanda iyice dövülüp ince bir elekten geçirildikten sonra temiz sularla yıkanan sünger taşı tanecikleriyle karıştırılarak vücuda getirilen çelik hamurundan yapılmış kovanlar üzerine; silindirik bakır bir kubbe içinde söylenilen sözlerin; kubbenin tam ortasından geçirilen gramofon makinelerindeki deve boynu şeklinde olan borular vasıtasıyla ve makinenin hızlı dönüşüyle yansıtılarak, elmas kalemle yazdırılması ve bu şekilde kubbeye söylenilen o sözlerin on derece yüksek sesle işitilmesi ve bu sözler makineden makineye birkaç defa alındıkça her defasında sesin on derece daha artmış haliyle oluşturulan ve bir memlekete veya orduya gayet yüksek sesle her istenilen bilgiyi veren 'duyuru' makinesi.
Yorumlar