Mişkâtü’l-Envâr

-
Mişkâtü’l-Envâr, İslâmî ilimler ve İslâm düşüncesi tarihinde bir dönüm noktası teşkil eden Gazzâlî’nin, Nûr Sûresi’nin 35. âyetine yazdığı bir nevi tefsirdir. Bu eser, tasavvufî ve felsefî bir bakış açısını bir ayetin tefsirinde birleştirmesi ve tüm varoluşu nûr-zulmet ayrımına dayanan bir metafizikle temellendirmesi açısından yazıldığı tarihten itibaren çok etkili olmuş, İşrâkîliğin kurucusu Sühreverdî başta olmak üzere İslâm düşüncesinin üç büyük ekolü olan tasavvuf, kelâm ve felsefeyi temsil eden düşünürleri derinden etkilemiştir.

Mişkâtü’l-Envâr/Nur Metafiziği, ayrıca zâhir ile bâtın, görünen ile görünmeyen arasında kurmuş olduğu irtibat ile her devrin düşünen Müslümanları için ölümsüz bir eser olma özeliğini daima muhafaza etmiştir.

* * *
Hürlerin kalpleri sırların mezarıdır. (s. 18)

Cahile bir ilim ihsan eden onu zayi etmiş,
Layık olandan esirgeyen zulmetmiş demektir. (s. 8)

Kalplerin anahtarları Allah'ın elindedir; istediği zaman istediği şekilde istediği şey için bunları açar. (s. 8)

Akıl eğer vehim ve hayal örtüsünden sıyrılırsa hata yapması düşünülemez. Varlıkları nasılsa öylece görür. Ama onun bu sıyrılışında büyük bir zorluk vardır. Bunlardan tam anlamıyla sıyrılması ölümden sonra gerçekleşir. İşte o zaman perde kalkar, sırlar aydınlığa kavuşur, herkes hayır ve şer olarak daha önce ne yaptıysa onu karşısında hazır olarak bulur. Bir kitabı müşahede eder ki o kitap, "küçük büyük demeden herşeyi sayıp dökmektedir." Bu zamanda ona denir ki: "Senden perdeni kaldırdık, bugün artık gözün keskindir." Perde vehim, hayal ve diğerleridir, Bu esnada yalancı vehimlerine, fasit inançlarına, bâtıl hayallerine aldanan kişi şöyle diyecektir: "Rabbimiz, gördük ve işittik, bizi tekrar döndür ki, daha önce yaptıklarımız gibi olmayan salih ameller işleyelim." (s. 25)

Hikmetin nuru zuhur edip etrafı aydınlattığında akıl bilkuvve idrak edici olmaktan çıkıp bilfiil jdrâk edici hâle gelir. Hikmetlerin en üstünü ise Allah Teâlâ'nın kelâmı, bilhassa da Kur'ân-ı Kerim'dir. (s. 26)

Nitekim her ilmin kendine mahsus adamları vardır ve her şey ne için yaratıldıysa o onun için kolaylaştırılmıştır. (s. 40)

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Kibrit-i Ahmer'in Peşinde

-
Resim
Claude Addas, İbn Arabî ve tasavvuf düşüncesi içindeki yeri üzerine çalışmalarıyla tanınan Michel Chodkiewicz’in kızıdır. Aynı konu etrafında makaleleri ve “Kitabu Nesebi’l-Hırka” metninin tahkikli neşri gibi çalışmaları bulunan yazarın başlıca eseri, tercümesini sunmakta olduğumuz İbn Arabî biyografisidir. Halen sahasındaki en önemli müracaat kaynağını teşkil eden eser İngilizce ve İspanyolca gibi çeşitli dillere de çevrilmiştir. (Gelenek Yayınları) Kibrit-i ahmer, gümüşü altına çevirebilen maddeyi ifade eden simya ıstılahıdır. İbn Arabi Et-Tedbiratu’l-İlahiyyede tabiri bu manada kullanmıştır. Tasavvuf ıstılahında, tabir sık sık velinin ulaştığı yüksek dercenin kemaline işaret için kullanılır. İbn Arabi de talebeleri tarafından kibrit-i ahmer olarak nitelendirilmektedir. Nitekim Şarani, Futuhat müellifinin irfanını açıklamak üzere kaleme aldığı eserlerinden birine bu ismi vermiştir: El-Kibritu’l-Ahmer fi Beyani Ulumi’ş-Şeyhi’l-Ekber. (s. 143) * * * İbn Arabi'nin tev...
Devamı

Râvi

-
Resim
Ravi isimli eser bir muhaddisin hadis derleme sürecindeki yolculuğunu bir kurgu üzerinden roman şeklinde anlatımı. Bir ilim yolcusunun Semerkant’tan başlayıp Buhara’ya, Merv’e, Basra’ya, Rey’e, Haremeyn’e ve daha nice merkeze uğrayarak kâh ferahlık kâh meşakkat içerisinde geçen rihlesi ve tek tanığı kendi derlediği risale hacmindeki bir günce.  Kitabı hem tavsiye hem de hediye eden sevgili Ömer İhsan kardeşime de ne kadar teşekkür etsem azdır. Hadis geleneğinin oluşma sürecini anlamak isteyenler için fevkalade güzel bir eser. Bu gönderinin en alt kısmına Muhammed Enes Topgül hocanın eseri hangi saikle kaleme aldığını anlatan videoyu da ekliyorum. Eğer benim gibi hadis geleneğinin oluşma sürecine dair bilgi birikiminiz yok ise, öneri olarak daha geniş çerçevenin anlaşılması açısından önce Sezai Engin hocanın Muhaddis isimli kitabını okuyabilirsiniz.  Bir hadisin imla süreci nasıl oluyor buna dair kitaptan bir alıntıyı da paylaşıyorum: Hoca yine kârî talebesine kısa bir aşır ok...
Devamı

Müslümanların Gerilemesiyle Dünya Neler Kaybetti

-
Resim
İslâm hükümdarları, ahireti dünyaya tercih ediyor, servet ve hazine peşinde koşmuyor, dirayetli davranıyor, takvadan ve dürüstlükten ayrılmıyorlardı. Bu sayede İslâm medeniyeti husule geliyor, diğer medeniyetlerden üstün bir noktaya taşınıyordu. Allah'ın istediği gibi düzgün bir dinî hayatın devlet yönetimi ile bu denli uyumlu olduğu daha önce yaşanmış bir şey değildi. Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.s.), peygamberlik mucizesiyle insanların özüne ulaşmış ve oradaki iman ateşini alevlendirmişti. Bu canlanmayla, bu insanlardaki en üstün vasıflar harekete geçmiş, insanlığı tarihinin en ileri noktasına taşımış, en mükemmel saadeti yaşatmışlardı. Cahiliye devri kısa zamanda tarihe gömülmüş, cehaletin ve körleşmenin getirdiği buhranı sıyırıp atmıştı. Allah'ın izniyle onun yolunda olarak muhteşem bir çağ başlatmışlardı. Bu benzersiz çağ, İslâm'ın çağıydı. (s. 116) İbn Haldûn'un bu konuda şöyle bir sözü bulunmaktadır: "Ne garip bir tecellidir ki Müslüman milletlerde, gerek...
Devamı